Wat is stagflatie? Een begrip waar je tegenwoordig steeds meer mensen over hoort. Wellicht omdat we een periode van stagflatie voor de boeg hebben. Toch hebben veel mensen geen idee wat stagflatie nu precies inhoudt. In dit artikel leggen we je alles uit wat je moet weten over stagflatie. Het korte antwoord luidt als volgt:
Stagflatie is een economische cyclus voor die wordt gekenmerkt door trage economische groei en hoge werkeloosheid en hoge inflatie. Deze combinatie is lastig te bestrijden doordat de maatregelen tegen het ene kunnen leiden tot een verslechterde situatie voor het ander.
Inhoudsopgave
Wat is stagflatie?
Het woord stagflatie is een combinatie van de woorden ‘stagnatie’ en ‘inflatie’. De drie belangrijkste kenmerken van stagflatie staan hierboven in het korte antwoord al beschreven. Trage economische groei, hoge werkeloosheid en hoge inflatie.
Inflatie wordt vaak bestreden met het verhogen van rente. Dit heeft een remmend effect op de economie met als gewenst gevolg een afname van de inflatie. Dit kan echter zorgen voor verhoogde werkeloosheid en belemmert de groei van de economie. Zeker wanneer deze twee al aan de orde zijn zal de Centrale Bank daarom minder snel geneigd zijn rente te verhogen. Hierdoor is het bestrijden van stagflatie erg lastig.
Lees ook: FXFlat review – Tips, ervaringen & tarieven vergelijken
Waar komt de term stagflatie vandaan?
De term is ontstaan in 1965. De Britse politicus Lain MacLeod gaf een toespraak in het Lagerhuis toen het economisch iets minder ging in het Verenigd Koninkrijk. Daar werd de term stagflatie voor het eerst genoemd. Hij omschreef de situatie van inflatie en economische stagnatie als stagflatie situatie.
Het fenomeen komt niet vaak voor, en de term wordt daarom zelden gebruikt. Voorheen werd een situatie als stagflatie zelfs voor onmogelijk beschouwd door de vreemde combinatie. Normaliter zou een lage werkeloosheid moeten zorgen voor een afkoeling in de economie met als gevolg een lage inflatie.
Toch kwam tijdens de oliecrisis in de jaren 70 in de Verenigde Staten hetzelfde voor. Vijf kwartalen op rij daalde het bbp (bruto binnenlands product), wat betekent dat de VS is een recessie verkeerde. Daarbij verdubbelde de inflatie in het jaar 1973 en een jaar later schoot dit zelfs door tot boven de 10%. Hierboven op kwam een werkeloosheid van 9% in 1975.
Hoe meet je stagflatie?
Om stagflatie te meten werd de ‘ellende-index’ in het leven geroepen. Deze index is een maatstaf voor de economische situatie van de ‘gewone mens’. De index wordt berekend door het inflatiepercentage op te tellen bij het voor seizoen gecorrigeerde werkeloosheidspercentage.
Deze twee factoren worden gezien als meest schadelijk voor het economische welzijn van de normale burger. Daarom zien economen deze index als nuttige indicatie om te meten hoe gezond de algemene economie is.
Hoe ontstaat stagflatie?
Het is onduidelijk hoe stagflatie in de praktijk ontstaat. Economen hebben verschillende theorieën over het ontstaan hiervan.
Theorie 1
Er is een theorie die beweert dat stagflatie komt door een plotselinge stijging van de olieprijs. Dit gebeurde namelijk in de jaren 70 ook. In 1973 vaardigde de organisatie van Petroleum Exporterende landen (OPEC, Organisation of Petroleum Exporting Countries) een embargo (handelsverbod) uit tegen Westerse landen.
Hierdoor steeg de prijs van olie aanzienlijk. De (transport)kosten van alles steeg flink mee en zorgde voor inflatie. Doordat bedrijven moeten bezuinigen in zo’n situatie volgen vaak ontslagen. Zo ook in de jaren 70.
Theorie 2
Een andere theorie is dat het komt door van de ‘Gold Standard’ af te zien. De goudstandaard is een monetair systeem waarbij het geld gekoppeld is aan goud. Zo kan een land niet ongelimiteerd geld bijdrukken, maar moet er minstens voor datzelfde bedrag aan goud zijn om als onderpand te dienen.
Momenteel gebruikt geen enkele overheid dit systeem meer. Het Verenigd Koninkrijk stopte het gebruik hiervan in 1931, gevolgd door de Verenigde Staten in 1933.
Wat zijn de gevolgen van stagflatie?
Als gevolg van stagflatie zal de consumptie dalen. Dit is negatief voor de economische groei van een land maar kan bijdragen bij het verlagen van de inflatie. Bedrijven lijden hier onder door afname van de omzet.
Door vertraagde economische groei en ongunstige omstandigheden voor bedrijven is de productiviteit en innovatie lager. Innovatieve en disruptieve ideeën zullen daarom minder snel worden ontwikkeld, getest en/of opgeschaald.
Door verhoogde werkloosheid en hoge inflatie staat de overheid onder druk. Dit kan leiden tot financiële maatregelen die de overheid genoodzaakt acht te nemen. Hierdoor zullen schulden oplopen en begrotingstekorten groter worden.
Wat voor invloed heeft stagflatie voor beleggers?
In tijden van stagflatie is de kans sterk aanwezig dat de prijs van investeringen daalt. Vaak gaat dit dubbel op. Dat komt door meerdere factoren.
Doordat de economie verslechtert, producten duurder worden en de werkeloosheid hoger wordt zijn mensen eerder geneigd geld uit de markt te halen. Hier zijn verschillende redenen voor. Het aanvullen van de spaarbuffer of het verliezen van een baan bijvoorbeeld.
Daarbij leveren bedrijven over het algemeen slechtere resultaten op in tijden van stagflatie. Hierdoor zullen beleggers bereid zijn minder te betalen omdat de groei minder is/wordt dan verwacht.
Lees ook: NAGA Review – Tips & Ervaringen
Wat voelt de consument van stagflatie?
In tijden van stagflatie kunnen werkgevers het lastig krijgen. Banen gaan hierdoor verloren of werkgevers bieden lagere salarissen aan. Hierdoor zal de burger zijn levensstandaard aan moeten passen. Deze verliest namelijk aan koopkracht.
Een andere oorzaak die bijdraagt aan het dalen van de koopkracht is inflatie. Voor consumenten daarom niet een gewenste situatie.
Hoe kun je met hiermee omgaan?
Helaas is er voor de normale burger weinig aan te doen. Er is geen remedie voor jou als normale burger tegen stagflatie. Het is daarom extra belangrijk voor de economische beleidsmakers om een situatie als deze zo veel mogelijk te voorkomen.
Als belegger kun je er voor kiezen om defensiever te beleggen als je een periode van stagflatie verwacht. Aandelen met een lagere bèta en waar niet te veel groei zit ingeprijsd. Toch blijft dit gissen en is het daarom naar verwachting verstandiger je aan je beleggingsplan te houden.
Een periode van stagflatie is voor vrijwel iedereen ongunstig. Door enigszins de koopkracht te behouden of verbeteren kun je jouw geld aan het werk zetten. Beleggen in aandelen en/of ETF’s is daar een mooie manier voor. Hiervoor kun je gratis een account maken bij een broker zoals eToro of FXFlat.